43% signaleert nu zelfs al tekort aan geschikte woningen voor ouderen

Meer dan de helft van de onderzochte gemeenten verwacht een tekort aan geschikte seniorenwoningen in 2020. Dat blijkt uit de vijfde editie van het onderzoek ‘Lokaal beleid seniorenhuisvesting’ van Ipso Facto in opdracht van seniorenorganisatie ANBO. Aan het onderzoek deden 114 van de 390 gemeenten in Nederland mee (29% respons), met een mooie verdeling van bevolkingsgrootte. Liane den Haan, directeur-bestuurder van ANBO: “Het verschil in inzicht verschilt per gemeente enorm. Verbazend, want instrumenten om huisvestingsbeleid te onderbouwen zijn heel belangrijk. Vooral nu het overheidsbeleid gericht is op langer zelfstandig wonen.” Het onderzoek is sinds 1998 met intervallen van vier jaar uitgevoerd.

Waar veel gemeenten de feiten over wonen van senioren op een rij hebben, heeft een aanzienlijk deel dat overzicht niet: een nipte meerderheid van 55% weet hoeveel woningen in de gemeente nu al geschikt zijn voor senioren. De helft (49%) kan een inschatting geven van het aantal geschikte woningen. “Dat bevestigt het beeld dat het Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen in haar eindrapportage geeft: er moet meer structureel zicht zijn op gemeenteniveau over zorgvraag, het aantal geschikte woningen en over sociale veiligheid,” licht Den Haan toe. “Het Aanjaagteam stelt voor dat de Rijksoverheid een onderzoeksprogramma gaat uitvoeren voor meer inzicht op gemeentelijk niveau.”

Woningaanpassingen
Den Haan: “Het minst vaak (28%) hebben deelnemende gemeenten zicht op de woningen die relatief eenvoudig aangepast kunnen worden voor mensen met een beperking. Daar maken wij ons echt zorgen over: wanneer senioren met beperkingen niet naar een geschikte woning kunnen verhuizen is er geen andere keuze dan een woningaanpassing. Maar veel gemeenten hebben slecht zicht op de aanpasbare woningvoorraad en uit eerdere ANBO-onderzoeken blijkt dat financiering voor woningaanpassingen uit de Wmo vaak moeilijk los te krijgen is. Zelf betalen is vaak geen optie voor senioren. Dit knelpunt moet de komende jaren worden aangepakt.”

Lokale coördinatie
Om langer zelfstandig wonen tot een succes te maken moeten partijen op lokaal niveau intensief samenwerken. Uit het onderzoek blijkt dat gemeenten en woningcorporaties dat vaak al doen: in drie kwart van de gevallen zijn er prestatieafspraken gemaakt over te behalen resultaten. “Maar met zorgaanbieders of met andere gemeenten of projectontwikkelaars worden door minder dan 20% van de gemeenten prestatieafspraken gemaakt. Daar moet de cultuuromslag dus nog plaatsvinden om de behoefte aan zorg en wonen te kunnen voorzien.

Woonvisie
De meerderheid van de onderzochte gemeenten (80%) heeft een woonvisie opgesteld die een basis vormt voor prestatieafspraken. Den Haan: “Jammer dat nog niet alle gemeenten met een woonvisie werken: dat is vanuit beleidsoogpunt wel gewenst. Ook schrik ik ervan dat slechts in 43% van de woonvisies seniorbeleid specifiek is benoemd. Gezien de problematiek van langer zelfstandig wonen moeten gemeenten echt werk maken van deze doelgroep. Het zou goed zijn als minister Blok van wonen meer beleidsdruk zou uitoefenen om dit probleem te tackelen.”

Over dit onderzoek

Dit onderzoek over het inzichten van gemeenten in de woningvoorraad is uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipso Facto in opdracht van seniorenorganisatie ANBO. Het betreft de 5e editie van dit onderzoek: eerdere versies zijn in 1998, 2002, 2007 en 2012 uitgevoerd. Het betreft een online

Enquête aan betrokken ambtenaren binnen gemeenten, uitgevoerd begin 2016.

Alle 390 gemeenten in Nederland zijn aangeschreven voor deelname; de exacte werkwijze leest u terug in het onderzoeksrapport. Uiteindelijk hebben 114 gemeenten de vragenlijst tijdig en volledig ingevuld, een respons van 29%. De respons is redelijk goed verdeeld naar gemeentegrootte. Exacte verdelingen vindt u terug in het onderzoeksrapport in de bijlage.